Japán bevásárlóközpont

A Felkelő Nap Pláza

A kezdetek

Engem anya szült meztelenül.

Sok beszédnek...

- Hogy utasítod rendre a bőbeszédű anatóliait?

- A lényegre, török!

Huna-armena vortaro en la Isfahana Kodekso de la 6a jarcento

La identeco huna-hungara estas pruvebla eĉ sen lingvaj aspektoj laŭ arĥeologiaj trovitaĵoj, kulturaj trajtoj, memdifinantaj popolaj rakontoj, mitoj, hungaraj kronikoj de la mezepoko, hungaraj membiografio kaj memkonscio, deven-dinifo de hungaroj fare de nehungaraj popoloj, ktp. Nun ĝi eble estas pruvata ankaŭ lingvistike.

Oni povas legi pri tio ĉi plejparte en la hungara, sed ankaŭ en la angla; sekvu ĉi tiun ligilon.

La publikiginto de la afero estas dr.-o DETRE Csaba, geologo, kiu havas ankaŭ armenajn radikojn.

Temas pri la 6a jarcento (laŭ aliaj fontoj pri la 5a, aŭ ĉirkaŭ 500 p. Kr.). Onidire le hunoj havis unuecan imperion norde al Kaŭkazo dum la dua duono de la 5a jarcento kaj dum la 6a jarcento najbare al armenoj, kiuj devis fari ĉi tiun vortaron por povi konverti ilin al la kristana kredo.

La vereco de la trovitaĵo ne estas sufiĉe pruvata kaj pro tio science ne konvinkanta, ĉi tiel multuloj dubas ĝin kaj pensas ĝin mensogo kaj falsigitaĵo. Kelkiuj en la hungara topiko dubas eĉ la ekziston de la kodekso mem. Estus bone scii pri tio ĉi pli. La pruvado de la trovitaĵo tamen povus esti malfacila, ĉar oni gardis kaj gardas ĝin malpublike en irana monaĥejo (kies ekziston iu en la topiko ankaŭ dubas, kompreneble). En alia hungarlingva topiko iu asertas, ke la manuskriptoj venis al sia nuna loko komence de la 17-a jarcento de sia originala kaŝejo ĉirkaŭ la lago Van. Ŝahinŝaĥo Abaso la Granda portigis ilin en la oldan manuskriptejon de la monaĥejo Surb Khaĉ. Momente la irana ŝtato rigardas ilin sia nacia trezoro, apogate en tiu ĉi per la Armena Apostola Eklezio de Persio. (Laŭ dubanto en la hungara topiko dr. Detre ne povis vidi, eĉ kopii la manuskriptojn, se ili estas rigardate kiel irana nacia trezoro. Iu en la topiko opinias, ke estas kvazaŭ malebla por la hungara ŝtato aŭ akademio peti oficialan kopiaĵon pri la libroj, ĉar la rilato del EU kaj Irano ne estas senproblema, kaj nuntempe la hungara ŝtato kaj la EU serĉas la amikecon kun la amerikanoj, ne kun la rusoj. Kaj alia kaŭzo povas esti, ke por la veteranaj akademistoj ĉio estas tiel bona, kiel ĉio nun estas: ili asertas, ke la hungaroj devenas de la finno-ugroj kaj ne de la hunoj kaj la hunoj ne povas esti identaj aŭ parencaj kun la hungaroj, ĉar la hunoj estis tjurkoj, kiuj la hungaroj ne estis, ktp.). Tamen nia DETRE Csaba onidire sukcesis fari notaĵojn, kopiaĵojn de la originalo. Iu asertas (en la foro de Index.hu, vidu la duan ligilon supre), ke en la kodekso troviĝas stelnomoj kiel Bethelgeuze, Altair, Aldebaran kaj la stelo Regulus, nomita per Koperniko (kiu vivis kompreneble ne en la 6-a jarcento). (Sed ĉi tiu aserto estas samtiel malfacile kontrolebla, pruvebla centprocente, kiel oni dubas la ekziston de la kodekso aŭ de la monaĥejo mem, ja kvazaŭ neniu ŝajnas esti vidinta la originalan tekston mem).

Mi povas diri, kiel lingvisto: se la trovitaĵo estas falsigitaĵo, tiam ĝi estas profesionala laboro, ja la lingvo priskribita tie estas vere arĥaika hungara, kun karakteraĵoj, fonetikaj ŝanĝoj (ŝanĝo-leĝoj) lingvistike pravigeblaj kaj atesteblaj laŭ (kaj kompare de) la plej fruaj (postrestitaj) hungaraj skrib-memoraĵoj de la mezepoko kaj la lingvoj, lingvaĵoj (lingvistikaj leĝoj) de la lingvistike parencaj ugraj-finnaj popoloj. La lingvo priskribite tie kiel la lingvo de la hunoj ŝajnas kiel transira formo inter la ugra pralingvo kaj la posta hungara (do tiel ĝi kelkfoje pli similas al la finna aŭ estona lingvo, ol la nuna hungara).

Se la fonto estas fidebla, tiam ĝi estas sensacio, ja ĝi pruvas, ke la hunoj (aŭ unu grupo de la hunoj) ne parolis tjurkan lingvon, aŭ similan, sed fakte identan kun la hungara. Tiam oni povas veni al du konkludoj:

1) aŭ la hunoj parolis finno-ugran lingvon.

En tiu ĉi kazo kiel ekspliki, ke la aliaj fragmentoj de hunaj lingvaj memoraĵoj dise en la mondo kaj de aliaj epokoj prezentas tamen tjurka(j)n lingvo(j)n...? La ekspliko estas la jena:

Onidire du karakterajn grupojn havis la hunoj: la unua estas la aziaj hunoj, kiuj antropologie diferencis de la eŭropaj hunoj. Unu grupo de la hunoj havis fortan nigran kaphararon kaj ĝenerale malhelajn, nigrajn okulojn, kaj estis malaltaj, kun karaktraĵoj rase aziaj (mongoloidaj), dum alia grupo de hunoj havis pli-malpli ofte eĉ 180 cm-ojn de alteco (tion ĉi pruvas la arĥeologiaj trovitaĵoj) kaj helan koloron de hararo kaj eĉ bluajn okulojn, kaj siaj kapoj estis longecaj, tipe eŭropidaj. La sikuloj (etnografia grupo ene de la hungaroj), kiuj estas rigardataj (kaj rigardas sin) kiel la idoj de la hunoj havas plejofte tiujn ĉi karakteraĵojn (unuope aŭ kune). Do eble la tjurklingvaj trovitaĵoj devenas de unu grupo de hunoj, kaj la isfahana kodekso prezentas la lingvon de alia grupo, kiu estas arkaika formo de la hungara (kiu estas - laŭ la ĝisnune valida enklasigo - finno-ugra lingvo). Konsekvence la hungaroj vere estas parencaj (aŭ identaj? Tio ĉi varias...) kun la hunoj, kiel ili kredas, sed precipe kaj plej karaktere kun tiu huna grupo, kiu havis – samkiel la hungaroj – tjurkecan kulturon sed (finno-)ugran lingvon.

Se oni entute malatentas, ke la hunoj kaj la hungaroj iam povis esti identaj aŭ parencaj, oni povus formuli eĉ tiel, ke la lingvo priskribita en la isfahana kodekso de la sesa jarcento estis ĝi de la hungaroj (ne de la hunoj, kiel oni kredis, ja ofte en la historio ne nur la hungaroj, sed ankaŭ la fremdaj popoloj konfuzis la hungarojn kun la hunoj, kaj ili nomis ilin tiel)... Tiukaze la isfahana kodekso estas la plej frua postrestita skriba memoraĵo de la hungara lingvo.

2) aŭ la lingvo-familio "finno-ugra" ne ekzistas/ekzistis, sed estas artefarita scienca kategorio.

Tiukaze la hungara lingvo ne povas esti enklasigita en la finno-ugran lingvofamilion (kiu enklasigo ekzistas cetere nur ekde la fino de la 18a jarcento, iniciite kaj subtenite ĉefe per la Habsburgoj en tiu tempo, poste per la komunistoj e nuntempe per la globalismaj fortoj). Kelkiuj eĉ dubas, ke iam ekzistis unueca finno-ugra pralingvo; eble la ugroj neniam renkontis la finnojn, kaj la du branĉoj ne povas esti rigardata kiel du branĉoj de unu grupo, sed kiel du apartaj grupoj. Aliuloj eĉ dubas, ĉu la klasika lingvofamilia enklasigo povas esti transportate al iuj ajn lingvoj ekster la indoeŭropa lingvistika-kultura teritorio; ĉu oni povas ekspliki la originon, la parencecon de tiuj ĉi neindoeŭropaj lingvoj laŭ la lingvofamilia enklasigo fare de (indo)eŭropanoj.

Se ni sekvas la konkludon n.-o 2), ĉu ni povas pensi ankaŭ, ke la disvastigita urala lingvofamilio, la altaj-urala tamen ekzistis, do laŭ la karakteraĵoj la tjurkaj kaj la uralaj (finno-ugraj) lingvoj estas parencaj ne nur strukture, sed ankaŭ genetike...?

Povas leviĝi multaj demandoj laŭ ĉi tiu trovitaĵo (se ĝi estas vera)...

Csajozós duma

Családot szeretnék alapítani. Van kedved társulni?!

Kiskunfélegyházi pláza

Kiskunfélegypláza

Nyíregyházi pláza

Nyíregypláza

Angol kórházsorozat

Canterbury vesék

Holland nyelvlecke kezdőknek

- Hogy mondják hollandul, hogy Péter háza?

- Ház van der Péter.

Hív a vasút, vár a MÁV!

- Hogy hívják a MÁV-pszichológust?

- Bakteriológus.

A pap és a liba

- Mit vesz a szerzetes a piacon?

- Cölibát.

Kaukázusi kefír - házilag

Rájöttem, hogy otthon különösebb speciális technika nélkül is lehet kaukázusi kefírt készíteni. Mert ugye miben különbözik a kaukázusi kefír a "simától"? Kétségkívül a szénsavas jellegében. Tehát kaukázusi kefír házilag, városi panelban is készíthető. Nem kell hozzá más, mint:

1. kefír

2. szóda

és...

3. élőflóra (ezt az összetétel ismertetésénél olvastam a kaukázusi kefír dobozán).

Az első kettő beszerzése nem okoz különösebb gondot, de honnan szerezzen az ember élőflórát?

Ezért várom Élő Flóra nevű lányok fényképes jelentkezését a címemre.

Szakmai zsűri döntése alapján derül majd ki három forduló után, hogy...

(Na jó, nem folytatom... :-D )

Tyúkok

Lehet, hogy ezt a blogomat felfrissítendő időről időre megjelentetem sajátos humoromat itt.

Elalvás előtt ajánlom, ha valaki nem tudna elaludni, mert ezektől biztos lefárad! :-D

- Mit mond az a férfi, aki nőkre költi a pénzét, ezért nem tud kölcsönadni neked?

- "Nem adhatom ooda, tyúkok ülnek raajta.."

(Jó, mi? :-))) )